Tự Động Hóa Là Gì? Lợi Ích và Ứng Dụng Của Tự Động Hóa

Tự động hóa đang trở nên phổ biến ngày nay, Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới đang phát triển theo xu hướng này. Mục tiêu chính của tự động hóa là tăng cường hiệu suất, độ chính xác, an toàn và tự động hóa quy trình làm việc, thông qua ứng dụng các công cụ và kỹ thuật như máy tính, cảm biến, hệ thống điều khiển và robot.

1. Tự Động Hóa Là Gì?

Tự động hóa (Automation) là quá trình sử dụng công nghệ và hệ thống để thực hiện các công việc mà trước đây thường đòi hỏi sự can thiệp thủ công hoặc sự tham gia của con người. Mục tiêu chính của tự động hóa là tăng cường hiệu suất, đảm bảo độ chính xác và hiệu quả trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ.

Trong bối cảnh công nghiệp và sự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ hiện đại, tự động hóa thường liên quan đến việc áp dụng máy móc, thiết bị điều khiển và hệ thống máy tính để thực hiện các tác vụ một cách tự động, giảm thiểu vai trò của con người một cách tối đa.

2. Các Loại Tự Động Hóa

Tự Động Hóa Cơ Bản (Basic Automation)

Tự động hóa cơ bản là việc sử dụng công nghệ để thực hiện các nhiệm vụ đơn giản, lặp đi lặp lại một cách tự động. Mức độ tự động hóa này liên quan đến số hóa công việc nhờ sử dụng automation để triển khai và tập trung vào công việc thường ngày. Tự động hóa cơ bản giúp tăng cường hiệu suất, giảm rủi ro lỗi, giúp tổ chức tiết kiệm thời gian và nguồn lực.

Tự Động Hóa Quá Trình (Process Automation)

Tự động hóa quá trình là việc sử dụng công nghệ để thực hiện các nhiệm vụ hoặc quy trình nhiều bước phức tạp, lặp đi lặp lại. Giúp tối ưu hóa hiệu suất, giảm thiểu sai sót, tiết kiệm thời gian và đảm bảo tính đồng nhất. Các hệ thống tự động hóa có thể bao gồm sự kết hợp của các phần mềm và thiết bị cảm biến để theo dõi, kiểm soát và thực hiện các nhiệm vụ như sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng, hoặc quản lý dữ liệu.

Tự Động Hóa Thông Minh (Intelligent Automation)

Cấp độ tiên tiến nhất của tự động hóa là sự kết hợp giữa tự động hóa và sức mạnh của trí tuệ nhân tạo (AI) cùng máy học (ML). Các thiết bị tự động hóa không ngừng “học hỏi” và đưa ra quyết định, thậm chí thực hiện các hành động ngày càng hiệu quả dựa trên việc phân tích dữ liệu từ các tình huống trước đó mà chúng đã gặp. Một minh chứng rõ ràng cho sự tự động hóa thông minh là quy trình tự động hóa bằng robot (RPA – Robotic Process Automation).

3. Lợi Ích Của Tự Động Hóa

Tăng Hiệu Quả

• Tăng năng suất: Máy móc và thiết bị tự động có thể hoạt động liên tục 24/7 với công suất lớn hơn nhiều so với con người.
• Tăng độ chính xác: Máy móc và thiết bị tự động được lập trình để thực hiện các thao tác chính xác, lặp đi lặp lại, giúp giảm thiểu sai sót.
• Tăng khả năng cạnh tranh: Doanh nghiệp ứng dụng tự động hóa sẽ có lợi thế cạnh tranh hơn, giảm giá thành sản phẩm, dịch vụ, tăng thị phần và lợi nhuận.

Nâng Cao Chất Lượng

• Giảm thiểu sai sót của con người: Tự động hóa giúp thay thế con người trong các công việc lặp đi lặp lại, đòi hỏi độ chính xác cao.
• Tăng cường tính đồng đều của sản phẩm: Các sản phẩm được tạo ra có độ đồng đều cao hơn, đáp ứng yêu cầu về chất lượng.
• Tăng cường khả năng kiểm soát: Doanh nghiệp có thể kiểm soát chặt chẽ hơn các quá trình sản xuất, nhanh chóng phát hiện và khắc phục kịp thời các vấn đề về chất lượng.

Tiết Kiệm Thời Gian

• Tăng tốc độ thực hiện công việc: Máy móc và robot có thể thực hiện các công việc nhanh hơn con người nhiều lần.
• Loại bỏ các công việc lặp đi lặp lại: Tự động hóa thay thế con người trong các công việc lặp đi lặp lại, giúp con người tập trung vào các công việc sáng tạo hơn.

Đảm Bảo An Toàn

• Theo dõi liên tục: Các hệ thống tự động hóa được trang bị cảm biến để giám sát liên tục các thông số quan trọng, phát hiện sớm các vấn đề.
• Tự động hóa quy trình nguy hiểm: Giảm thiểu sự tiếp xúc trực tiếp của con người với các môi trường nguy hiểm trong một số lĩnh vực như công nghiệp hóa chất, năng lượng hạt nhân hay khai thác mỏ.
• Phản ứng nhanh: Hệ thống tự động hóa có thể phản ứng nhanh chóng và hiệu quả đối với các tình huống khẩn cấp hoặc nguy hiểm.

4. Ứng Dụng Của Tự Động Hóa

Tự động hóa ngày càng được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực và mang lại nhiều thành tựu đáng kể. Các ngành đang tích cực ứng dụng công nghệ và thiết bị tự động bao gồm cơ khí, khí nén, điện tử, công nghệ sản xuất ô tô, y tế, nông nghiệp, điện, tàu thủy,…

Cơ Khí

Trong lĩnh vực gia công cơ khí, sự ứng dụng của thiết bị tự động, robot trong quá trình gia công giúp tăng tốc độ và đạt độ chính xác gần như tuyệt đối. Các công đoạn nguy hiểm như hàn cũng được thực hiện an toàn với sự hỗ trợ tối đa của robot hàn hiện đại.

F&B

Nhiều quán ăn và nhà hàng đã áp dụng các giải pháp tự động hóa, như sử dụng điện thoại di động và máy tính bảng để tối ưu hóa quá trình đặt hàng. Các công ty thực phẩm sử dụng nhiều băng tải tự động trong chuyền sản xuất, nhằm kiểm soát chất lượng và vận hành chu trình sản xuất, đóng gói, xuất kho hiệu quả hơn.

Khai Thác

Các ngành công nghiệp khai thác cũng đang tích cực áp dụng tự động hóa, chẳng hạn như công nghiệp khai thác mỏ, tự động hóa trong ngành nội thất như cửa cuốn, cửa chì tự động.

5. Ngành Tự Động Hóa

Ngành tự động hóa là một ngành học tập trung vào nghiên cứu, thiết kế, vận hành các hệ thống tự động, các dây chuyền sản xuất tự động tại các nhà máy (xi măng, sắt thép, nước giải khát, dược phẩm,…). Ngành học này cũng bao gồm các lĩnh vực như thiết kế, điều khiển và chế tạo robot.

6. Kỹ Sư Ngành Tự Động Hóa Cần Học Gì?

Kiến Thức Chuyên Môn

• Điều khiển các thiết bị và hệ thống tự động.
• Lý thuyết mạch điện – điện tử.
• Kỹ thuật đo lường thông minh.
• Hệ thống cảm biến thông minh.
• Hệ thống mạng truyền thông công nghiệp.
• Phương pháp điều khiển truyền thống – hiện đại.
• Lập trình tự động hóa các dây chuyền sản xuất công nghiệp.
• Tự động hóa sản xuất và truyền thông trong công nghiệp.
• Thiết kế, vận hành và bảo trì hệ thống tự động hóa sản xuất.
• Hệ thống điều khiển quá trình.
• Hệ thống điều khiển robot.
• Hệ thống điều khiển phân phối năng lượng.
• Hệ thống điều khiển chất lượng sản phẩm.
• Hệ thống điều khiển môi trường.

Kỹ Năng Quan Trọng

• Tư duy khoa học, khả năng học hỏi và tiếp thu công nghệ.
• Sáng tạo và tác phong làm việc chuyên nghiệp.
• Kỹ năng lập trình, tư duy logic.
• Kỹ năng giao tiếp, giải quyết vấn đề.

7. Học Tự Động Hóa Ra Trường Làm Gì?

Sinh viên ngành Công nghệ kỹ thuật điều khiển và tự động hóa ra trường có thể đảm nhận nhiều vị trí, vai trò khác nhau bao gồm:

• Kỹ sư thiết kế, vận hành, bảo trì kỹ thuật trong dây chuyền sản xuất.
• Kỹ sư hệ thống.
• Kỹ sư tự động hóa.
• Trưởng ban dự án.
• Chuyên viên tư vấn.
• Cán bộ quản lý kỹ thuật.
• Chuyên gia thiết kế sản phẩm.
• Chuyên viên lập trình ứng dụng.

8. Ai Phù Hợp Với Ngành Tự Động Hóa?

Ngành tự động hóa đòi hỏi người học phải có chuyên môn, đam mê và thích tìm tòi, cập nhật kiến thức về công nghệ tự động hóa. Những người phù hợp với ngành này thường có các tố chất sau:

• Đam mê công nghệ, kỹ thuật.
• Kỹ năng lập trình.
• Tư duy logic.
• Kỹ năng giao tiếp.
• Tư duy sáng tạo.
• Kỹ năng giải quyết vấn đề.
• Tỉ mỉ, cẩn thận.

9. Cơ Hội Nghề Nghiệp Của Ngành Tự Động Hóa

Ngành Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hóa đang dần trở nên phổ biến và nhiều tiềm năng. Các doanh nghiệp, nhà máy, cơ sở sản xuất ngày càng chú trọng đầu tư vào tự động hóa để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và giảm chi phí. Kỹ sư tự động hóa có mức lương tương đối cao, dao động từ 15 – 50 triệu đồng/tháng, tùy theo vị trí công việc, kinh nghiệm và trình độ chuyên môn.

Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ hơn về tự động hóa và các cơ hội liên quan đến ngành này. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ với Dasada để được tư vấn chi tiết.